Nooit zomaar zorgeloos (verhaal 2)

Laurien (26) combineert haar studies met de zorg voor haar vriend, die depressieve periodes heeft hier toe

Thomas en ik zijn al zes jaar een koppel en in die tijd samen maakte ik ook kennis met zijn kwetsbare kant. Thomas beleeft de wereld een pak intenser dan anderen en hij kan soms emotioneel en onvoorspelbaar reageren. De ene dag is hij uitbundig en vrolijk en kan hij de wereld aan, de andere dag voelt hij zich ontzettend verdrietig. Uiteindelijk kreeg hij de diagnose van ADHD. Hij gaat naar een psychiater en neemt sinds kort ook medicatie waarvan hij rustiger wordt en beter slaapt. Ik ben Thomas’ luisterende oor. Veel gesprekken thuis gaan over hoe moeilijk hij het heeft. Ik stel vragen, probeer op hem in te praten… Ik ben zelf nuchter en iemand die makkelijk kan relativeren, dus op zich lukt dat wel goed. Maar ik voel me ook heel verantwoordelijk voor Thomas en wil hem het liefst van al gewoon gelukkig zien.”

Water bij de wijn

“Omdat Thomas soms heel onverwachts zware momenten heeft, is hij altijd in mijn gedachten. Ik stuur hem elke dag berichten om te checken hoe het met hem gaat. Ik ben op mijn hoede, ja, want ik weet nooit wat de dag of avond zal brengen. Samenwonen met Thomas betekent ook dat ik in het huishouden niet
altijd op hem kan rekenen. Inkopen doen, koken, wassen, het vergt veel van hem. Dus dat is vaak voor mij. Net zoals ik ook alles medisch uitpluis voor hem: bij wie kan hij terecht, wat is goede hulp, waar vinden we een goede psycholoog? Vaak moet je meerdere telefoontjes doen en Thomas geeft dat op moeilijke dagen
sneller op. Dat geregel is uitdagend, maar ik heb veel geduld en doe makkelijk water bij de wijn. En ik weet dat Thomas die hulp heel erg waardeert. Zelf focus ik liefst op wat goed gaat. Zo ben ik opnieuw gaan studeren om als kleuterjuf te kunnen werken. Dat geeft me veel energie, en zo kan ik thuis de dingen beter aan. Het mentale dieptepunt van Thomas dateert helaas ook uit die periode. Ik deed nog maar net mijn eerste stage als kleuterjuf, toen Thomas last kreeg van waanbeelden. Hij zag geen oplossingen meer, het leven voelde uitzichtloos voor hem. Het was echt een crisismoment en een opname was nodig. Het was ontzettend lastig om hem achter te laten in het ziekenhuis en intussen verder te doen met mijn stage. Ik verplichtte mezelf om de knop om te draaien: overdag stond ik liedjes te zingen met de kleutertjes en ’s avonds ging ik op bezoek bij Thomas. Dat is van het ene uiterste in het andere, maar ik wilde het niet anders. 

Houden van, mét imperfecties

“Tijdens corona begon ik met een blog: samenleven met Thomas was toen intenser dan ooit en ik wilde mijn zorgen delen. Ik schreef over hoe het voor Thomas soms simpelweg niet gaat. Met die blog wilde ik begrip creëren. Door op die manier de ernst van zijn aandoening duidelijk te maken, door er zelf open over te zijn, praat ik er nu ook makkelijker over met vrienden. Al mis ik iemand die perfect weet hoe het is om samen te leven met iemand die psychisch kwetsbaar is. Erkenning is een ingewikkeld iets: ik ben erkend als mantelzorger, maar dat is maar een statuut, slechts een papier. Voor zorgverlof of -premies komen we niet in aanmerking. Absurd, want de aandoening van Thomas is chronisch en mijn rol als mantelzorger voor altijd. Ik besef dat mijn leven als twintiger er helemaal anders had kunnen uitzien, maar ik hou van Thomas en ben hem dankbaar: hij heeft van mij een rustigere en zorgzame vrouw gemaakt. Thomas is ook veel meer dan alleen zijn depressieve episodes. Zijn andere kanten ben ik altijd blijven zien. Ik vind het fantastisch om hem gepassioneerd te zien drummen bijvoorbeeld. Op zo’n moment gaat hij zo hard voor het leven. Hij is ook iemand met een heel groot hart voor anderen. Dat trekt me zo aan in Thomas, ook op de moeilijke dagen. Ik zie hem graag, mét zijn imperfecties!”

Het volledig artikel uit Libelle lezen? 
Artikel libelle juni 

De lente is in aantocht!

Eindelijk, het einde van de donkere dagen zijn in zicht

Veel mensen zijn aan het aftellen naar de lente. De koude en de korte dagen werken vaak in op je humeur. Maar gelukkig is er beterschap in zicht. Want… op 21 maart is het officieel lente! Of toch al vroeger?

Astronomische vs. weerkundige seizoenen

De start van de astronomische seizoenen is afhankelijk van de stand van de zon. Er kunnen dus verschillen zijn in de dag wanneer een seizoen begint. Weerkundige seizoenen, zijn voor het gemak, vastgelegd op een vaste dag en veranderen dus niet. Dat is meestal de eerste dag van de maand (maart, juni, september en december).

Veel mensen denken dat de astronomische seizoenen altijd starten op 21ste van de maand (maart, juni, september en december). Maar dat is niet altijd het geval. Zo begint de astronomische lente dit jaar (en ook de komende jaren) niet op 21 maart maar op 20 maart. En meer concreet om 22u24. Dan zal de zon loodrecht invallen op de evenaar, met als gevolg dat de dag en nacht dan precies even lang duren. Astronomische seizoenen zijn dus seizoensindelingen die gebaseerd zijn op de positie van de aarde ten opzichte van de zon.

Berg die dikke wintertrui maar terug op

We nemen dus stilletjesaan afscheid van koning winter en verwelkomen meer zonlicht, meer buiten zijn en nieuwe positieve energie! 
De lente is een periode van groei en beweging. De natuur ontwaakt uit haar winterslaap en heel wat bloemen en planten krijgen de energie om open te bloeien. Niet alleen de temperatuur stijgt maar ook ons energiepijl en humeur (kan) de lucht in gaan! De langere dagen zijn goed voor ons bioritme en we worden minder snel moe naar het einde van de dag toe. We krijgen opnieuw vitamine D en meer energie. Samengevat: alleen maar een winwin. Laat die terrasuitstapjes maar komen, hoor ik je al zeggen?

Tips voor de lente?

  • Breng de lente in je huis. De lente is het ideale moment om je huis opnieuw in te richten met mooie planten of bloemen. Het ziet er niet alleen gezellig uit, het ruikt ook vaak heel goed.
  • Gedaan met stoemp en ovenschotels! Probeer seizoensgebonden gerechten (groenten en fruit) te eten. Het geeft je een lentegevoel en smaakt ook nog eens heerlijk.
  • Geniet van de kleuren in de natuur. Spot de typische kleurrijke lentebloemen die al het grijs en grauw van de winter doen vergeten. Heb je de krokus en het sneeuwklokje al gespot?
  • Langer daglicht = meer tijd om (buiten) te bewegen. Onderbreek het zitten en probeer meer te bewegen door: een wandeling, te joggen, yoga in het park… Je krijgt meer energie, voelt je gezond en dat zal je ook uitstralen. En dat rode kleur op je wangen? Dat staat je prachtig!

 

Nieuwe collega Kathelijn!

Sinds 1 februari 2023 versterkt Kathelijn De Decker ons team Steunpunt Mantelzorg. Ze gaat aan de slag als vormingsmedewerker en verzorgt onze praatgroepen en vormingen voor mantelzorgers en beroepskrachten. Welkom Kathelijn! Een mooi moment om ons volledig team nog eens voor te stellen. 

Kathelijn De Decker: vormingsmedewerker Steunpunt Mantelzorg

kathelijn.dedecker@steunpuntmantelzorg.be 

 “Je kan pas goed voor iemand anders zorgen als je ook goed voor jezelf kan (laten) zorgen.” 

 Oma’s ogen lichten op als ik haar kamerdeur openzwaai. Met haar pretlichtjes ontsteekt ze de warmte in mijn hart. Enerzijds wil ik zoveel mogelijk geluksmomenten samen bijeensprokkelen. Anderzijds besef ik dat daar ook een valkuil ligt. Daarom zoek ik steeds de gezonde balans tussen zorgen voor mijn omaatje en zorgen voor mijzelf.  

Als vormingsmedewerker wil ik bijdragen aan het mantelzorgtraject van anderen. Dat doe ik door praktische kennis te delen, maar ook door te putten uit de ervaringen van alle mantelzorgers die ik ontmoet. Ik hoop een brug te vormen waarlangs mantelzorgers van elkaar kunnen leren, zodat ze de steun vinden die ze nodig hebben en verdienen.
 

Naomi De Bruyne: coördinator Steunpunt Mantelzorg 

naomi.debruyne@steunpuntmantelzorg.be   

“Mantelzorg houdt me alert voor al het goeie in de wereld.” 

Sinds 2018 ben ik coördinator van Steunpunt Mantelzorg. Ik vertegenwoordig de stem van mantelzorgers op beleidsniveau. Dat betekent dat ik hun noden, wensen en problemen aankaart. Samen streven we naar ondersteuning die een voelbare impact heeft op zoveel mogelijk mantelzorgers. Hun dagelijkse warme verhalen motiveren me en geven voldoening in alles wat ik doe voor Steunpunt Mantelzorg.  

 Nesla Calik: administratief medewerker Steunpunt Mantelzorg 

nesla.calik@steunpuntmantelzorg.be 

“Niet iedereen krijgt dezelfde kansen. Dat motiveert mij om alle mantelzorgers vooruit te helpen.” 

 Als administratief medewerker reserveer ik de vormingen en zorg voor logistieke ondersteuning. Daarnaast ben ik een luisterend oor voor alle mantelzorgers die een vraag hebben of hun verhaal willen delen via mail of telefoon.  

 Francis de Koning: administratief medewerker Steunpunt Mantelzorg

francis.dekoning@i-mens.be 

“Iedereen heeft wel eens iemand nodig die klaarstaat voor hen.” 

Ik werk al 5 jaar als administratief medewerker voor Steunpunt Mantelzorg. Mijn hoofdtaak is ‘de cijfers’. Statistiek en databeheer hebben voor mij geen geheimen meer. Ik krijg veel voldoening van anderen helpen en zoek graag mee naar oplossingen. 

Pieter Vanreybrouck: expert mantelzorg  

pieter.vanreybrouck@steunpuntmantelzorg.be 

“Een aanraking, een glimlach, een vriendelijk woord, een luisterend oor of een daad van zorgzaamheid. Mantelzorgers geven om anderen en daarom geven wij ook om hen.” 

Sinds 2021 ben ik stafmedewerker voor Steunpunt Mantelzorg. Mijn boeiendste uitdaging: mantelzorg via vormingen, projecten en communicatie zichtbaar én bespreekbaar maken in onze samenleving. Ik haal veel voldoening uit mantelzorgers, zorgvragers en professionals helpen. Het motiveert me om mijn job zo goed mogelijk uit te voeren.  

 

Resultaten tevredenheidsbevraging

We willen jou en alle mantelzorgers en zorgvragers nog beter kunnen helpen. Daarom zijn we erg benieuwd naar jouw mening over de werking van onze mantelzorgvereniging. We maakten een steekproef van leden uit verschillende regio’s om een vragenlijst in te vullen. 295 mensen namen uiteindelijk deel aan onze tevredenheidsmeting.

Ons doel?

  • Jouw noden in kaart brengen.
  • Kritisch kijken naar onszelf en naar onze werking.
  • Jou, als mantelzorger of zorgvrager, gerichter ondersteunen en informeren.

Deelnemers tevredenheidsmeting

We delen graag met jou de belangrijkste resultaten en de actiepunten waaraan we gaan werken:

 

Concrete actiepunten:

• We zetten nog meer op in belangenbehartiging en communiceren beter over wat we allemaal doen. We laten jullie ook meer participeren bij het bepalen van onze standpunten.
• We informeren onze leden beter over ons vormings- en activiteitenaanbod en stemmen de inhoud nog beter af op vragen van onze leden. We baseren ons hiervoor op de suggesties die we ontvingen bij de open vragen in de tevredenheidsmeting.
• We communiceren nog beter over onze bereikbaarheid via telefoon, mail en Facebook. We optimaliseren het permanentiesysteem in onze organisatie zodat mensen sneller een antwoord krijgen op hun vraag.

Heb je een suggestie om onze werking nog te verbeteren? Contacteer ons via 078 77 77 97 of info@steunpuntmantelzorg.be.

Een ontoelaatbaar businessmodel voor de zorg

Deze open brief is een initiatief van Zorgnet Icuro.

De Franse overheid besliste recent om de commerciële rusthuisgroep Orpea via de staatsbank van het faillissement te redden. Begin 2022 kwam de groep zwaar in opspraak door het boek “De doodgravers” van journalist Victor Castanet. Sindsdien zijn de aandelen van het beursgenoteerde bedrijf in vrije val en blijft er een gigantische schuldenberg achter. In ons land legde Orpea op 16 februari een toekomstplan op tafel om de rusthuisgroep te redden. Daarvoor is 90 miljoen euro nodig. Van waar dat geld moet komen, is op dit moment helemaal nog niet duidelijk. Wel zeker is de sluiting van drie woonzorgcentra in Vlaanderen en zeven in Brussel.

De Orpea-crisis maakt het debat over zorg als een commercieel product weer brandend actueel. Blijven we toelaten dat je op zorg ongebreideld winst kan maken, met alle risico’s daaraan verbonden? Vinden we het normaal dat commerciële bedrijven kwetsbare mensen en medewerkers in de kou laten staan wanneer het op een bepaald moment te weinig opbrengt of te veel gaat kosten?

Commercieel: what’s in a name?

Vooreerst even in herinnering brengen dat er drie types woonzorgcentra bestaan in Vlaanderen: de openbare woonzorgcentra (beheerd door een lokaal bestuur), de social profit woonzorgcentra (die meestal de rechtsvorm van een vzw hebben) en de commerciële spelers op de markt. For profit of commerciële woonzorgcentra hebben een duidelijk winstprincipe voor ogen zoals dat geldt in de bedrijfswereld. Ze maken winst op hun activiteiten die ze onder de vorm van dividend uitkeren aan hun aandeelhouders. Via allerhande ondoorzichtige vastgoedconstructies en financiële spitsvondigheden slagen ze erin om veel geld te verdienen en door te sluizen naar onderliggende structuren of gelieerde bedrijven.  

De meeste commerciële woonzorgcentra maken deel uit van internationale groepen, die ook vaak beursgenoteerd zijn. Ze vormen een almaar groter deel binnen het totale aanbod van woonzorgcentra in Vlaanderen.  In 2013 bedroeg hun marktaandeel van het totaal aantal erkende woongelegenheden nog 18,5%, in 2020 was dat al 27%. Let wel: er zijn ook woonzorgcentra met een (nep) vzw-statuut die deel uitmaken van een commerciële groep. Ook zij behoren tot de “for profit” sector.

De commerciële woonzorgcentra weten goed door te rekenen aan de gebruiker. Uit de jaarlijkse dagprijsmeting van het Agentschap Zorg en Gezondheid van mei 2022 blijkt dat de gewogen gemiddelde dagprijs in een openbaar woonzorgcentrum 60,6 euro bedroeg, in een social profit woonzorgcentrum 61,9 euro en in een commercieel woonzorgcentrum 69,6 euro. Een bewoner betaalt dus in een commercieel woonzorgcentrum algauw per maand ruim 250 euro meer dan in de andere types.  Ondanks hun hogere dagprijzen zetten de commerciële woonzorgcentra minder personeel in.

Businessmodel: profit before people

Commerciële woonzorgcentra hangen met dure contracten vast aan vastgoedinvesteerders van wie ze de gebouwen huren.  Het commerciële businessmodel in de ouderenzorg stoot nu meer en meer op zijn grenzen. Bij minstens drie grote commerciële groepen stapelen de schulden zich op. Met vooral bij Orpea een zeer precaire situatie.  Jaren geleden werd door vastgoedmaatschappijen zwaar geïnvesteerd in een sector waarvan men dacht dat het de kip met de gouden eieren zou zijn, dankzij de gegarandeerde instroom van steeds meer ouderen in een sterk vergrijzende samenleving. Covid en het aanhoudende en structurele personeelstekort deden dit winstgevende model kantelen. De vastgoedinvesteerders willen hun kapitaal verder zien renderen en eisen hoge huren. Steeds meer besparen op personeel haalt de lat van de minimumkwaliteit verder naar beneden. De woonzorgcentra kunnen hun contracten niet meer nakomen en zitten zo in de wurggreep van hun aandeelhouders.

De mogelijke gevolgen voor de mensen, voor bewoners én personeel, zijn niet te overzien. Zij zijn de slachtoffers wanneer het misloopt. En ook de belastingbetaler. Want de overheid zal niet anders kunnen dan bijspringen. Net zoals bij de bankencrisis. Toen werd duidelijk wat er gebeurt bij een al te groot vertrouwen in het zelfregulerend vermogen van de marktprincipes. De torenhoge winsten vloeiden in de wonderjaren naar de investeerders. Maar toen de zeepbel uiteenspatte mocht de overheid, en dus de belastingbetaler, opdraaien voor de verliezen. Dat is in de zorg niet anders. Het is privé-investeerders niet te doen om de mensen en de zorg, maar om rendement. De winstlogica eist altijd haar rechten op. Ten koste van de meest kwetsbaren.

In een recent gestemde motie vragen de Vlaamse volksvertegenwoordigers het Rekenhof om een onderzoek te doen naar de financiële stromen van de woonzorgcentra. Hiermee schuiven ze het probleem netjes door naar de verdere toekomst. Terwijl er NU een probleem is dat om doortastende maatregelen vraagt. Alle aanbieders in de sector moeten verplicht worden om voor beleid en burgers hun financiële en bestuurlijke werking transparant te maken, volgens een opgelegde uniforme boekhouding. Dat vraagt een dringende herziening van een aantal artikels in het woonzorgdecreet van 2019. Hiermee langer wachten is schuldig verzuim. De situatie is nu precair in de ouderenzorg, maar de commercialisering is aan een opmars bezig in alle sectoren van zorg en welzijn. Laat de middelen in de vorm van subsidies door de overheid integraal naar de zorg en de medewerkers gaan, en niet doorstromen naar de vastgoedfondsen of aandeelhouders.

Ondertekenaars

Stefaan Berteloot (Zorggezind), Paul Callewaert (Solidaris), Margot Cloet (Zorgnet-Icuro), Caroline Copers (Vlaams ABVV), Naomi De Bruyne (Steunpunt Mantelzorg), Jan De Maeseneer (em. Universiteit Gent), Ann Demeulemeester (Zorggezind), Mark De Soete (Okra), Ann De Sutter (Universiteit Gent), Hendrik Delaruelle (Vlaams Welzijnsverbond), Hilde Deneyer (Vlaams Apothekersnetwerk), Piet Hoebeke (Universiteit Gent), Johan Leman (Foyer), Mark Leys (VUB), Koen Lowet (Vlaamse Vereniging Klinisch Psychologen), Olivier Remy (ACV Puls), Marleen Roesbeke (SOM), Mark Selleslach (ACV Puls), Matthias Somers (Denktank Minerva), Else Tambuyzer (Vlaams Patiëntenplatform), Johan Van Eeghem (BBTK), Gijs Van Pottelbergh (Academisch Centrum voor Huisartsengeneeskunde KU Leuven), Luc Van Gorp (CM), Karin Van Mossevelde (i-mens), Nils Vandeweghe (Vlaamse Ouderenraad), Dirk Verleyen (Axxon), Peter Wouters (Beweging.net)

Jonge mantelzorgers in het hoger onderwijs: ondersteuning op maat is nodig

“Ik ben de topsporter van mijn gezin”

Op mantelzorg staat geen leeftijd. Eerder onderzoek toonde aan dat 1 op 3 jongeren tussen 18 en 25 jaar zorg opneemt voor iemand in diens omgeving [1]. Toch is deze groep mantelzorgers niet zichtbaar. Niet in de maatschappij, maar ook niet in het hoger onderwijs. Daar willen HOGENT, Erasmushogeschool Brussel en Steunpunt Mantelzorg verandering in brengen. De resultaten van hun project en onderzoek geven voedingsbodem aan de acties in het Vlaams Mantelzorgplan 2022-2024 om ondersteuning op maat te geven aan jonge studerende mantelzorgers.

In 2021 startten de 2 hogescholen en de mantelzorgvereniging met een project en studie over jonge mantelzorgers in het hoger onderwijs. Prof. Benedicte De Koker, coördinator van het onderzoekscentrum 360° zorg en welzijn van HOGENT licht toe: “Informele zorg is een belangrijke pijler in ons werk als onderzoekscentrum. Zo deden we in 2020 een studie naar de beleving van mantelzorgers van de COVID-19-crisis en werkten we mee aan de evaluatie van het Vlaams Mantelzorgplan 2016-2020. Tegelijk stelden we vast dat er aan onze eigen hogeschool nog verbetering mogelijk was in de zichtbaarheid en ondersteuning van jonge mantelzorgers. We startten daarom met een traject en daaraan gekoppeld onderzoek.”

De resultaten van het onderzoek zijn ontluisterend. 55 procent van de jonge studerende mantelzorgers ervaart de combinatie tussen studie en mantelzorg als moeilijk tot zeer moeilijk. In de infographic staan de andere resultaten. Een van de deelnemende studenten zegt: “Ik ben de topsporter van mijn gezin”. Alleen wordt die grote inspanning niet op een structurele manier erkend in de hogescholen. “De studie toont hoe onbekend mantelzorg is, maar ook hoe nodig het is om aan ondersteuning van studerende mantelzorgers te werken. Dit onderzoek maakt het mogelijk om veranderingsprocessen in de hogescholen in gang te zetten.”, vult Minne Huysmans van Erasmushogeschool Brussel aan.

Verandering vraagt draagvlak, bij directie, lesgevers, trajectbegeleiders, etc. En het onderzoek toont aan dat die er is, zegt Freya Ponteur van HOGENT, die het onderzoek leidde: “We hebben drie belangrijke groepen bevraagd: studenten, trajectbegeleiders en lesgevers. Ik was aangenaam verrast dat lesgevers ervoor openstaan om bepaalde ondersteunende maatregelen toe te kennen aan studerende mantelzorgers, en niet alleen tijdens de examens maar ook tijdens het jaar. Het vraagt veel van lesgevers om extra ondersteuning te bieden, maar de bereidheid is er.”

Met de onderzoeksresultaten kunnen HOGENT en Erasmushogeschool Brussel hun eigen ondersteuningsbeleid verder uitwerken. “Toch zou het jammer zijn, mocht het bij deze twee hogescholen blijven”, meent Naomi De Bruyne, coördinator van Steunpunt Mantelzorg. “Er studeren aan elke hogeschool en universiteit jonge mantelzorgers. Die jonge mantelzorgers moeten we stimuleren om hun studie af te maken en ondersteunen zodat ze zich goed in hun vel voelen. ”

HOGENT, EhB en Steunpunt Mantelzorg zien het nieuwe Vlaams Mantelzorgplan van Minister Crevits als een ideale opportuniteit om de geleerde lessen uit te dragen over alle Vlaamse hoger onderwijsinstellingen. De drie organisaties willen zich dan ook engageren om dit onderdeel van het Mantelzorgplan mee uit te werken.

Onderzoek:
Freya Ponteur
Naomi De Bruyne, Benedicte De Koker, Minne Huysmans, Matti Joos, Deborah Lambotte, Angelika Putman, Joeri Van den Brande, Elfie Van Ranst, Pieter Vanreybrouck

360° Zorg en Welzijn – HOGENT & EhB – Steunpunt Mantelzorg

Contact HOGENT
Freya Ponteur,
0486/76.96.86
Freya.ponteur@hogent.be
www.hogent.be

Contact Erasmushogeschool Brussel
Minne Huysmans
0479 52 29 91
Minne.huysmans@ehb.be
www.erasmushogeschool.be

Contact Steunpunt Mantelzorg
Naomi De Bruyne
0493 16 58 92
naomi.debruyne@steunpuntmantelzorg.be 
www.steunpuntmantelzorg.be

[1] Bracke, M., Mortelmans, D., Declercq, A., Raeymaeckers, P., De Koker, B., Heylen, L. (2022). Zorgenquête 2021: Inhoudelijk rapport. Leuven: Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.

Posters onderzoek:
(1) ervaring studerende mantelzorers.
(2) ervaring lesgevers.

Jonge mantelzorgers in het hoger onderwijs

Onderzoek naar de ervaringen van jonge mantelzorgers in het hoger onderwijs.

Hoogstwaarschijnlijk leg je niet meteen een link met jongeren wanneer je het woord mantelzorg hoort. Toch is 1 op 5 van de Vlaamse jongeren tussen 11 en 18 jaar mantelzorger (Bronselaer et al., 2021). En dat is meestal niet zonder gevolgen. Al van jongs af aan te veel mantelzorgtaken opnemen kan een negatief effect hebben op het welzijn en gezondheid van de jongere. Ook hebben ze een grotere kans om onderwijsachterstand op te lopen en om in armoede te belanden. Een gegronde reden dus om meer bewustwording te creëren. 

Samen met HOGENT (onderzoekscentrum 360° Zorg en Welzijnen Erasmus Hogeschool Brussel planden we het voorbije jaar enkele activiteiten rond het thema jonge mantelzorgers. Via workshops gaven we meer info over het begrip mantelzorg, veerkracht en de verschillende hulplijnen. We gaven een online trefdag voor en over (jonge) mantelzorgers (voor studenten en personeel), we ontwikkelden een sensibiliseringscampagne met mooie woorden en beelden (ingestuurd door studenten) en we organiseerden een event over jonge mantelzorgers. 

Naast alle initiatieven voerden we ook onderzoek naar de ervaringen van jonge studenten in het hoger onderwijs. Er namen in totaal 105 studenten deel aan het onderzoek. Hieronder enkele resultaten uit het onderzoek. Het definitieve rapport wordt later gepubliceerd.

Dit onderzoek is het resultaat van een alliantieproject tussen HOGENT, Erasmus Hogeschool Brussel en Steunpunt Mantelzorg. 

Het project Jonge Mantelzorgers wordt geleid door het onderzoeksproject van het onderzoekscentrum 360° Zorg en Welzijn
Contactpersoon HOGENT: Freya Ponteur

Presentatie: naar een mantelzorg vriendelijk hoger onderwijs

Nieuwjaarsboodschap Steunpunt Mantelzorg

Ook in 2023 is Steunpunt Mantelzorg er voor jou!


De feestdagen staan voor de deur. Een periode van warmte, zorgzaamheid en samenzijn met je geliefden. Eveneens is het een periode van reflectie over het jaar dat voorbij is en van vooruitblikken naar wat komt. Als mantelzorger is deze reflectie niet altijd gemakkelijk. Je holt jezelf voorbij in de zorg voor je naaste waardoor je niet op tijd stilstaat bij wat dat met jou doet. Vooruitblikken naar de toekomst is dan weer confronterend, met vele ‘watals’- vragen en onzekerheid.

Zelf reflecteer ik ook terug op het voorbije jaar. Niet alleen als voorzitter van Steunpunt Mantelzorg, maar ook als mantelzorger. Na jaren van mantelzorg heb ik dit jaar eerst mijn mama en enkele maanden later mijn papa moeten afgeven. De leegte na het verlies en de mantelzorg snijdt diep. Me gooien in mijn job zorgt voor afleiding. Al gaat het rouwen en verwerken in ups en downs. Reflecties als deze maken me eens te meer trots op Steunpunt Mantelzorg. Elke mantelzorger heeft op een bepaald moment nood aan ondersteuning, een luisterend oor of informatie. Dat wij dat kunnen bieden aan onze 22 000 leden en 100 000 mantelzorgers die we bereiken, is iets waar ik bijzonder fier op ben. Voor 2023 zijn we ambitieus.

We blijven werken aan een betere ondersteuning en erkenning voor mantelzorgers, in alle fases van de zorg. Dat doen we door:

vormingen en ontspanningsmomenten te organiseren voor mantelzorgers;
– publicaties te maken die mantelzorgers wegwijs maken in het zorglandschap;
– een luisterend oor te bieden via onze telefoonlijn;
– samen te werken met zorgorganisaties zoals i-mens;
– de stem van mantelzorgers bij het beleid te brengen;
– in dialoog te gaan met de overheid over structurele erkenning en ondersteuning; 
– onze samenleving te sensibiliseren via pers en media;
– …

Kortom, ook in 2023 staan we voor je klaar.

Warme groeten
Karin Van Mossevelde
Voorzitter Steunpunt Mantelzorg

De clowneus, een toegangspoort tot dementiezorg.

Een inkijk in de werking van Demiclowns VZW

(auteur Lara Debeuf)

Lara Debeuf en Lore Dhaenens leerden elkaar kennen tijdens hun studie dramatherapie. Beiden hadden een oma met dementie. Uit de grond van hun hart wilden ze iets betekenen voor hun oma en alle andere mensen met dementie. Zo ontstond Demiclowns vzw, de eerste demiclowns in Vlaanderen.

“In 2013 richtten Lore en ik Demiclowns vzw op”, vertelt Lara. “We willen personen met dementie weer zeggenschap geven over hun leven. Demiclowns zijn stuk voor stuk opgeleide dramatherapeuten in clownskostuum. De clown is een toegangspoort om als underdog de wereld van een persoon met dementie te betreden. We nodigen personen met dementie uit om rollen op te nemen uit hun leven. Rollen die ze vroeger spontaan opnamen in hun dagdagelijkse leven. Denk maar aan de rol van moeder, broer, bakker, leerkracht …”

“De demiclowns gingen in op de emoties van onze bewoners en wisten hen te raken.”
Ergotherapeut, WZC Meerlehof, Lummen

Opnieuw een gevoel van eigenwaarde.

“Het levensverhaal van de personen met dementie vormt de rode draad en het beginpunt van iedere interactie, communicatie en uitwisseling. Deze methodiek geeft hen het gevoel dat ze ertoe doen en inspraak hebben. Hun eigenwaarde en mentale welzijn nemen toe. Familieleden krijgen zo de kans om hen op een andere manier te zien.”

“Naast de psychische zorg brengen we mensen met dementie ook in beweging. Omdat de spiegelneuronen (deze zorgen ervoor dat we emoties aanvoelen en gedrag van anderen begrijpen) van mensen met dementie nog werken, spelen we daar gretig op in. Wij kopiëren hen, zij ons. Dat stimuleert het samen bewegen. Zo krijgen we zelfs passieve bewoners aan het dansen!” 

Meer levenskwaliteit

“Wij hebben een professionele therapeutische achtergrond. Daardoor zijn we in staat om moeilijke gedragingen en gevoelens die een persoon met dementie kan uiten, te begrijpen en te plaatsen.”
“Uit onderzoeken blijkt dat therapeutische clowns de levenskwaliteit van personen met dementie verbeteren. Met ons werk doen we de psychologische symptomen van gemiddelde en ernstige dementie verminderen.”

“Personen met dementie voelen zich gehoord en serieus genomen. Alle emoties mogen er zijn en worden gedragen door ons als therapeut. “
Lara, oprichter Demiclowns vzw

Ook zonder rode neus kan jij aan de slag met demiclowns-methodiek. 

“Wij delen graag onze kennis om de zorg voor personen met dementie te vergemakkelijken. Daarom werken Demiclowns samen met Steunpunt Mantelzorg een aanbod uit voor mantelzorgers en/ of professionals.” Binnenkort vertellen we hier graag
meer over. Hou dus zeker onze nieuwsbrieven in de gaten.

Contactgegevens Demiclowns vzw:
lara@demiclowns.be
http://www.demiclowns.be

Vlaamse Regering keurt nieuw Vlaams Mantelzorgplan goed.

De kogel is door de kerk. Het nieuwe Vlaamse Mantelzorgplan is definitief goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Om alle doelstellingen, die in het nieuwe Mantelzorgplan neergeschreven staan te realiseren, zal de Vlaamse Regering 1 miljoen euro investeren. Met dit bedrag zullen 5 projecten gelanceerd worden met als doel: meer erkenning en ondersteuning voor alle mantelzorgers.

We zijn tevreden met deze financiële injectie. De ambitieuze doelstellingen uit het mantelzorgplan worden zo kracht bijgezet. We zetten onze schouders onder deze uitwerking en zetten ons 100% in voor een voelbare impact bij mantelzorgers. Hieronder lees je het volledige persbericht van Hilde Crevits, Viceminister-president van de Vlaamse Regering & Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin:

Persbericht: goedkeuring mantelzorgplan door Vlaamse Regering

We zijn verheugd dat de Vlaamse Regering in het kader van het relanceplan groen licht geeft aan het Vlaams mantelzorgplan en de daaruit volgende projecten. Door 1 miljoen euro vrij te maken zet de Vlaamse Regering mantelzorg nadrukkelijk op de kaart, met erkenning van de meerwaarde van mantelzorg voor het zorg- en welzijnslandschap en de maatschappij.

Het Vlaams Expertisepunt Mantelzorg en de erkende mantelzorgverenigingen werkten het afgelopen anderhalf jaar aan het mantelzorgplan in een intensief traject van participatie en co-creatie. In nauwe samenwerking met een ruime groep van stakeholders, niet-erkende verenigingen en beleidsdomeinen zoals werk, onderwijs en jeugd willen we de zichtbaarheid van mantelzorg op de werkvloer, op school en in de samenleving vergroten. Mantelzorgers die nog te vaak onder de radar blijven, bijvoorbeeld jonge mantelzorgers, kunnen door deze (h)erkenning beter worden ondersteund.

Met de goedkeuring van de Vlaamse Regering gaan we gemotiveerd van start met de volgende projecten:

• Mantelzorgbeleid op het werk
Zeven op tien mantelzorgers zijn beroepsactief. (H)erkenning van mantelzorgers op de werkvloer is dus erg belangrijk. In dit project worden personeelsdiensten, werknemers- en werkgeverscentrales gesensibiliseerd en zetten we in op de implementatie van methodieken rond mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid.

Mantelzorgondersteuning bij scharniermomenten
Mantelzorgers geven aan dat ze bij een opname vaak nog onvoldoende gehoord worden. Via proeftrajecten zetten we in op het volwaardig betrekken van de mantelzorger, en dit zowel door het beluisteren van hun verhaal als het verschaffen van informatie. Er wordt specifiek ingezet op de verhuis naar een woonzorgcentrum en het (nakend) overlijden van de zorgvrager.

Jonge mantelzorgers
In dit project hebben we aandacht voor de haalbaarheid van mantelzorg op jonge leeftijd. Zorgaanbieders, jeugddiensten en onderwijs worden gesensibiliseerd over de thematiek. We zetten samen trajecten op ter ondersteuning van jonge mantelzorgers.

Psychologische begeleiding voor mantelzorgers
Een intensieve mantelzorgsituatie kan voor emotionele belasting zorgen. Dit project wil voorzien in psychologische begeleiding voor mantelzorgers. We zetten in op mantelzorgondersteuning door te linken naar de eerstelijnspsychologische functie, maar ook via psycho-educatiepakketten.

• Optimalisering mantelzorgers.be
Belangrijk bij de ondersteuning van mantelzorgers, is het verstrekken van heldere en toegankelijke informatie. In dit project optimaliseren we de website mantelzorgers.be tot een centraal, helder toegangspunt voor basisinformatie over mantelzorg.